Waarom je hond gaat liggen bij het zien van een andere hond

Veel honden doen het: gaan liggen zodra ze een andere hond zien. Baasjes zeggen dat dit is omdat hun hond wil spelen. Hondengedragstherapeuten beweren dat het hier om een te hoge spanning gaat. Beide groepen hebben gedeeltelijk gelijk. Het is alleen jammer om te zien dat gedragstherapeuten een tunnelvisie hebben en bij hun bewering blijven. Een hond heeft namelijk verschillende redenen om te gaan liggen.

Hondengedrag is deels instinctief

Honden (Canis familiaris) stammen af van de wolf (Canis lupus). Hoewel ze in duizenden jaren van domesticatie flink veranderd zijn, delen ze veel gedragsmechanismen met hun wilde voorouders.

Een deel van het gedrag dat honden vertonen is instinctief. Dit betekent dat ze dit gedrag niet hebben aangeleerd maar dat het aangeboren is. Bij sociaal levende roofdieren zijn lichaamshoudingen een belangrijk communicatiemiddel. Liggen is één van die (instinctieve) lichaamshoudingen om met andere honden te communiceren.

---

Dit betekent “liggen” in hondentaal

Wanneer een hond gaat liggen bij het zien van een andere hond, betekent dit verschillende dingen. Veel baasjes zien het als de uitnodiging tot spelen. De precieze betekenis hangt van context, lichaamstaal en eerdere leerervaringen af.

Uit wetenschappelijke observaties blijkt dat dit gedrag vaak een van de volgende functies heeft.

Kalmerend signaal

Volgens onderzoek binnen de dierethologie zijn veel houdingen die honden aannemen bedoeld om conflicten te voorkomen. Hierbij verwijs ik naar calming signals, een term die voor het eerst wetenschappelijk werd onderzocht door o.a. ethologen als Marc Bekoff.

Liggen is in bepaalde situaties een kalmerend signaal. Je hond zegt dan als het ware: “Ik zie je, ik ben geen bedreiging, ik ben rustig.”

Dit gedrag komt vooral voor bij honden die sociaal zijn ingesteld, maar de ander voorzichtig benaderen. Ze proberen spanning bij de andere hond te verminderen. in verreweg de meeste gevallen gaat en hond bij het zien van andere hond liggen om te laten zien dat hij geen bedreiging is.

Gerichte observatie (focus-gedrag)

Sommige honden gaan liggen en fixeren hun blik op de naderende hond. Dit is een intensief moment van observatie. Dit gedrag is vergelijkbaar met de eye-stalk-freeze fases van de jachtcyclus.

Het liggen en naar de andere hond staren leidt zelden tot een echte jachtpartij. Het is gewoon gedrag dat bij het ras hoort. De hond ligt om de ander aandachtig te volgen. Dit zie je vooral bij herdershondenrassen zoals Border Collies. Deze rassen gebruiken dit gedrag bij het drijven van vee. Het is dus een evolutionair bewaard patroon dat bij het zien van een andere hond ook een andere functie heeft gekregen.

Hondengedragstherapeuten gaan hier helemaal aan voorbij. Ze vergeten dat er door de eeuwen heen verschillende rassen met verschillende functies zijn gefokt, en dus ook met verschillende gedragingen.

Laag-risico confrontatie vermijden

Dit is waar gedragstherapeuten altijd over praten: je hond gaat liggen bij het zien van een andere hond om een confrontatie te vermijden.

Honden zijn conflictvermijdende dieren. Door te gaan liggen verlaagt een hond zijn lichaamshouding, wat evolutionair gezien een signaal is van onderwerping of lage dreiging. De hond neemt dus een ‘neutrale’ positie in: hij wacht af hoe de ander reageert.

Ik verwijs naar een studie uit 2017 gepubliceerd in het vakblad Applied Animal Behaviour Science. In deze studie werd aangetoond dat honden in onzekere situaties sneller geneigd zijn tot passieve houdingen (zoals zitten of liggen).

Leren en ervaring spelen ook mee

Niet alleen instinct maar ook leerervaringen bepalen het gedrag van honden. Een hond die positieve ervaringen heeft met andere honden vertoont sneller gedrag dat gericht is op contact. Gaan liggen is in dit geval een ‘sociale uitnodiging’. Maar soms ook een manier om zichzelf kalm te houden terwijl hij wacht tot hij dichterbij mag komen.

Een hond die negatieve ervaringen heeft gehad met soortgenoten gaat vaak liggen als vermijdingsgedrag. Dan is het niet kalmte maar bevriezing uit onzekerheid. Dit gedrag noem je ook wel een copingmechanisme: de hond probeert controle te houden over een potentieel stressvolle situatie.

Is het spel of dreiging?

Vaak interpreteren baasjes het liggen als speluitnodiging. Dit klopt zeker als het gecombineerd wordt met een ‘speelboog’. Bij de speelboog ligt de hond met zijn voorpoten op de grond en steekt hij zijn komt in de lucht. Verder zie je vaak even kwispelstaart.

Als de hond gespannen oogt, zich verstijft, de oren naar voren richt en de staart stijf houdt, is het geen speelse houding maar een fixatie. De hond beraadt zich dan op zijn volgende stap. Dat kan speels, opwinding, onzekerheid of zelfs dreiging zijn.

Het is dus belangrijk om het hele lichaam van de hond te bekijken, niet alleen de liggende houding.

De rol van afstand en zelfcontrole

Een belangrijke factor is afstand. Liggen zorgt dat de hond stil blijft staan: hij overbrugt de afstand niet meteen. Veel honden leren, bewust of onbewust, dat het even stil blijven liggen (in plaats van direct erop af gaan) tot minder confrontaties leidt. Soms tot een beloning, bijvoorbeeld een succesvolle ontmoeting of een beloning van de baas.

Deze vorm van zelfcontrole is ook te trainen. Sommige trainers gebruiken dit natuurlijke gedrag als uitgangspunt voor impulstraining.

Waarom je hond gaat liggen bij het zien van andere honden

Er is dus niet één antwoord waarom je hond gaat liggen als hij een andere hond ziet. Dit zijn verschillende redenen:

• Het is een kalmerend signaal zijn, bedoeld om spanning te verminderen.
• Het is observatiegedrag, zoals bij herdersrassen.
• Het is een manier om confrontatie te vermijden en de situatie af te wachten.
• Het is vaak beïnvloed door leerervaringen.

Gedrag is nooit zomaar. Elk gebaar van je hond is het resultaat van evolutie, leerervaringen en context. Door je meer te verdiepen in dit gedrag begrijp je jouw hond ook beter.

Bijgewerkt: 28 mei 2025